کد مطلب:65 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:432
احکام جعاله
(مساله 2226) جعاله آن است كه انسان قرار بگذارد در مقابل كاری كه برای اوانجام می دهند مال مـعینی بدهد, مثلا بگوید هر كس گمشده مرا پیدا كند, ده تومان به او می دهم .
و به كسی كه این قرار را می گذارد جاعل وبه كسی كه كار را انجام می دهد عامل می گویند وفرق بین جعاله واین كـه كـسی را برای كاری اجیر كنند,این است كه در اجاره بعد از خواندن صیغه , اجیر باید عمل را انـجـام دهـد وكـسی هم كه او را اجیر كرده اجرت را به او بدهكار می شود, ولی در جعاله اگرچه عـامل شخص معین باشد, عامل می تواند مشغول عمل نشود وتا عمل را انجام ندهد,جاعل بدهكار نمی شود.
(مـسـالـه 2227) جاعل باید بالغ وعاقل باشد واز روی قصد واختیار قرار داد كند وشرعا بتواند در مال خود تصرف نماید, بنابراین جعاله آدم سفیه - كسی كه مال خود را در كارهای بیهوده مصرف می كند - و جعاله محجور نسبت به اموالی كه شرعا از تصرف در آنها ممنوع است صحیح نیست .
(مساله 2228) كاری را كه جاعل می گوید انجام دهند, باید حرام یا بی فایده یا ازواجباتی كه شرعا لازم نـیـسـت مـجـانا آورده شود, نباشد, پس اگر بگوید هر كس شراب بخورد, یا در شب به جای تاریكی برود ده تومان به او می دهم , جعاله صحیح نیست .
(مـساله 2229) اگر مالی را كه قرار می گذارد بدهد معین كند مثلا بگوید: هر كس اسب مرا پیدا كند, این گندم را به او می دهم , لازم نیست بگوید: آن گندم مال كجاست وقیمت آن چقدراست ولی اگر مال را معین نكند مثلا بگوید: كسی كه اسب مرا پیدا كند ده من گندم به او می دهم , باید خصوصیات آن را كاملا معین نماید.
(مـسـاله 2230) اگر جاعل مزد معینی برای كار قرار ندهد, مثلا بگوید: هر كس بچه مرا پیدا كند پـولـی بـه او می دهم و مقدار آن را معین نكند جعاله صحیح نیست , ولی چنانچه كسی آن عمل را انجام دهد, باید مزد او را بمقداری كه كار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد.
(مساله 2231) اگر عامل پیش از قرار داد, كار را انجام داده باشد, یا بعد از قرار داد,به قصد این كه پول نگیرد انجام دهد, حقی بمزد ندارد.
(مساله 2232) پیش از آن كه عامل شروع بكار كند, جاعل می تواند جعاله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2233) بعد از آن كه عامل شروع بكار كرد, اگر جاعل بخواهد جعاله را بهم بزند اشكال دارد.
(مساله 2234) عامل می تواند عمل را ناتمام بگذارد, ولی اگر تمام نكردن عمل اسباب ضرر جاعل شود, باید آن را تمام نماید.
مثلا اگر كسی بگوید: هر كس چشم مرا عمل كند فلان مقدار به او می دهـم ودكـتـر جـراحـی شـروع بعمل كند, چنانچه طوری باشد كه اگر عمل را تمام نكند, چشم معیوب می شود, باید آن را تمام نمایدو در صورتی كه ناتمام بگذارد, حقی به جاعل ندارد و ضامن عیبی كه حاصل می شود نیز می باشد.
(مساله 2235) اگر عامل كار را ناتمام بگذارد, چنانچه آن كار مثل پیدا كردن اسب است كه تا تمام نشود, برای جاعل فایده ندارد, عامل نمی تواند چیزی مطالبه كند وهمچنین است اگر جاعل مزد را بـرای تمام كردن عمل قرار بگذارد مثلا بگوید : هركس لباس مرا بدوزد ده تومان به او می دهم , ولـی اگـر مـقـصـودش این باشد كه هرمقدار از عمل كه انجام گیرد, برای آن مقدار مزد بدهد, جـاعـل بـایـد مـزد مـقـداری راكه انجام شده به عامل بدهد, اگر چه احتیاط این است كه بطور مصالحه یكدیگر راراضی نمایند.
و به كسی كه این قرار را می گذارد جاعل وبه كسی كه كار را انجام می دهد عامل می گویند وفرق بین جعاله واین كـه كـسی را برای كاری اجیر كنند,این است كه در اجاره بعد از خواندن صیغه , اجیر باید عمل را انـجـام دهـد وكـسی هم كه او را اجیر كرده اجرت را به او بدهكار می شود, ولی در جعاله اگرچه عـامل شخص معین باشد, عامل می تواند مشغول عمل نشود وتا عمل را انجام ندهد,جاعل بدهكار نمی شود.
(مـسـالـه 2227) جاعل باید بالغ وعاقل باشد واز روی قصد واختیار قرار داد كند وشرعا بتواند در مال خود تصرف نماید, بنابراین جعاله آدم سفیه - كسی كه مال خود را در كارهای بیهوده مصرف می كند - و جعاله محجور نسبت به اموالی كه شرعا از تصرف در آنها ممنوع است صحیح نیست .
(مساله 2228) كاری را كه جاعل می گوید انجام دهند, باید حرام یا بی فایده یا ازواجباتی كه شرعا لازم نـیـسـت مـجـانا آورده شود, نباشد, پس اگر بگوید هر كس شراب بخورد, یا در شب به جای تاریكی برود ده تومان به او می دهم , جعاله صحیح نیست .
(مـساله 2229) اگر مالی را كه قرار می گذارد بدهد معین كند مثلا بگوید: هر كس اسب مرا پیدا كند, این گندم را به او می دهم , لازم نیست بگوید: آن گندم مال كجاست وقیمت آن چقدراست ولی اگر مال را معین نكند مثلا بگوید: كسی كه اسب مرا پیدا كند ده من گندم به او می دهم , باید خصوصیات آن را كاملا معین نماید.
(مـسـاله 2230) اگر جاعل مزد معینی برای كار قرار ندهد, مثلا بگوید: هر كس بچه مرا پیدا كند پـولـی بـه او می دهم و مقدار آن را معین نكند جعاله صحیح نیست , ولی چنانچه كسی آن عمل را انجام دهد, باید مزد او را بمقداری كه كار او در نظر مردم ارزش دارد بدهد.
(مساله 2231) اگر عامل پیش از قرار داد, كار را انجام داده باشد, یا بعد از قرار داد,به قصد این كه پول نگیرد انجام دهد, حقی بمزد ندارد.
(مساله 2232) پیش از آن كه عامل شروع بكار كند, جاعل می تواند جعاله را بهم بزند.
(مـسـالـه 2233) بعد از آن كه عامل شروع بكار كرد, اگر جاعل بخواهد جعاله را بهم بزند اشكال دارد.
(مساله 2234) عامل می تواند عمل را ناتمام بگذارد, ولی اگر تمام نكردن عمل اسباب ضرر جاعل شود, باید آن را تمام نماید.
مثلا اگر كسی بگوید: هر كس چشم مرا عمل كند فلان مقدار به او می دهـم ودكـتـر جـراحـی شـروع بعمل كند, چنانچه طوری باشد كه اگر عمل را تمام نكند, چشم معیوب می شود, باید آن را تمام نمایدو در صورتی كه ناتمام بگذارد, حقی به جاعل ندارد و ضامن عیبی كه حاصل می شود نیز می باشد.
(مساله 2235) اگر عامل كار را ناتمام بگذارد, چنانچه آن كار مثل پیدا كردن اسب است كه تا تمام نشود, برای جاعل فایده ندارد, عامل نمی تواند چیزی مطالبه كند وهمچنین است اگر جاعل مزد را بـرای تمام كردن عمل قرار بگذارد مثلا بگوید : هركس لباس مرا بدوزد ده تومان به او می دهم , ولـی اگـر مـقـصـودش این باشد كه هرمقدار از عمل كه انجام گیرد, برای آن مقدار مزد بدهد, جـاعـل بـایـد مـزد مـقـداری راكه انجام شده به عامل بدهد, اگر چه احتیاط این است كه بطور مصالحه یكدیگر راراضی نمایند.